Nasza Patronka

Maria Skłodowska-Curie (1867 – 1934)

• Maria Skłodowska urodziła się 17 listopada 1867 roku w domu przy ulicy Freta 16 w Warszawie. Jej rodzice Bronisława i Władysław Skłodowscy pochodzili z drobnej szlachty i nie  byli zamożni, więc Maria wychowywała się w trudnych warunkach materialnych i społecznych, co związane było z sytuacją panującą w zaborze rosyjskim. Była najmłodszą z pięciorga rodzeństwa, miała trzy siostry: Zosię, Bronię i Helę, oraz brata Józia.
• Mania, jak ją wtedy pieszczotliwie nazywano, była bardzo zdolnym dzieckiem. Łatwo i szybko przyswajała wiedzę. Była także bardzo cichą i nieśmiałą dziewczynką. Lubiła czytać poezję polską i zagraniczną. Pilnie uczyła się języków obcych:  francuskiego, niemieckiego, rosyjskiego i angielskiego. W wieku 15 lat ukończyła, z pierwszą lokatą, edukację w gimnazjum, za co otrzymała złoty medal. Interesowała ją literatura, socjologia i nauki ścisłe, jednak uznała, że zajmie się matematyką i fizyką. Pragnęła wyjechać do Francji by studiować w słynnej Sorbonie.
• Pierwsze eksperymenty z fizyki i chemii przeprowadzała w laboratorium przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie.
• W latach 1891-95 była studentką na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym na Sorbonie. W 1893 roku uzyskała licencjat z fizyki, a wiosną 1894 roku z matematyki. Następnie rozpoczęła samodzielne badania nad magnetyzmem metali.
• W  domu prof. Kowalskiego poznała naukowca Piotra Curie, z którym w roku 1895 r. wzięła ślub i przyjęła obywatelstwo francuskie i od tej pory znana była jako Maria Curie, lub Maria Skłodowska-Curie.
• W końcu 1897 roku Maria Skłodowska-Curie wraz ze swoim mężem, Piotrem postanowiła zająć się „nieciekawym” na owe czasy zagadnieniem promieniowania uranu. Miejscem w którym państwo Curie przeprowadzali wszystkie badania i eksperymenty była stara szopa (byłe prosektorium Szkoły Medycznej). Systematyczność i dokładność spowodowały, że już w lipcu 1898 roku państwo Curie podali do wiadomości, że odkryli nowy pierwiastek, któremu nadali nazwę polon (na cześć ojczyzny odkrywczyni). Pięć miesięcy później, w grudniu, ogłosili odkrycie kolejnego pierwiastka, radu (nazwa miała nawiązywać do zjawiska radioaktywności).
• W roku 1902 zostało ostatecznie ustalone istnienie radu. Określono również ciężar atomowy i właściwości tego pierwiastka. Rok później Maria ukończyła również swoją tezę doktorską i uzyskała dyplom. Już pod koniec następnego roku 1903 Marii, Piotrowi oraz ich współpracownikowi Becquerelowi, przyznano Nagrodę Nobla za odkrycie promieniotwórczości i pierwiastków promieniotwórczych.
• Maria, jako pierwsza kobieta, po śmierci swego męża, objęła katedrę fizyki w Sorbonie. W 1910 roku udało jej się uzyskać metaliczny rad. Rok później otrzymała kolejna Nagrodę Nobla, tym razem za określenie ciężaru atomowego radu i inne prace związane z tym metalem. W roku 1912 z inicjatywy wdowy Curie w Paryżu na rogu ulicy d’Ulm i nowej uliczki imienia Piotra Curie, rozpoczęto budowę Instytutu Radowego z pracowniami fizyki i biologii.
• Dwukrotna noblistka nie zapomniała o swojej ojczyźnie i w 1925 roku przyjechała do Polski, do Warszawy, aby położyć kamień węgielny pod gmach polskiego oddziału Instytutu Radowego. Kilkanaście lat później, w 1932 roku ponownie odwiedziła Warszawę w związku z  uroczystością otwarcia pierwszego w Polsce Instytutu Radowego.
• W 1934 roku powodu postępującej choroby, jak sądzono płuc, wyjechała do sanatorium. Na miejscu okazało się, że Maria ma zdrowe płuca, jednak cierpi natomiast na ostra anemię. Umiera 4 lipca 1934 roku w sanatorium Sancellemoz w Sabaudii. Później, w czasie sekcji wykryto, że przyczyną anemii było promieniowanie pochodzące od radu.
• Była dwukrotną laureatką Nagrody Nobla z chemii i fizyki. Jako jedna z pierwszych kobiet zrobiła prawo jazdy i zdobyła Rysy, była jedną z pierwszych studentek na Sorbonie i pierwszą kobietą profesorem tej uczelni. W czasie wojny pracowała w objazdowym laboratorium rentgenowskim. Lubiła wycieczki rowerowe (rowery otrzymała w prezencie ślubnym), do końca życia liczyła tylko po polsku, a jej ulubionymi kwiatami były białe róże. W uznaniu jej zasług w 1995 roku Maria Skłodowska-Curie została pierwszą kobietą pochowaną pod kopułą Panteonu w Paryżu. Maria Skłodowska-Curie była częścią niezwykle utalentowanej rodziny, która otrzymała w sumie 5 nagród Nobla (Maria – 2, mąż, Piotr -1, córka, Irène – 1 , zięć, Frédéric – 1)
• 20 maja 1921 roku, w piątek, o godz. 16.00 otrzymała 1 gram radu, którego potrzebowała do prowadzenia swoich badań naukowych. Prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej Warren Harding na uroczystości w Białym Domu przekazał noblistce 1 gram radu ufundowany przez amerykańskie kobiety.